گزارش نویسی در مددکاری

گزارش روزانه

گزارش روزانه:

یکی از گزارش هایی که در هنگام گذراندن دروس کارورزی کاربرد بسیار زیادی دارد،گزارش روزانه می باشد.برای توضیح این نوع گزارش ابتدا لازم است به مثال ذیل شود.در هنگام کارورزی در گزارش روزانه نیز داشجو باید ابتدا رئوس اقدامات و فعالیتهایی که انجام داده بنویسد،سپس در خصوص هر یک از آنها توضیحات لازم را ارائه کند.      چنان چه در یک روز دانشجو اقداماتی از قبیل بازدید منزل پیگیری از مراجعی که ترخیص شده است،مطالعه پرونده ها و مصاحبه با مراجع انجام داده باشد،گزارش روزانه اش را با ذکر تاریخ و روز کارورزی به صورت ذیل می نویسد:

1-انجام بازدید منزل

2-پیگیری از مراجع ترخیص شده

3-مطالعه پرونده/پرونده ها

4-انجام مصاحبه

اقدام اول:انجام بازدید منزل

گزارش های دانشجویان در هر بازدید منزلی که انجام می شود در چهار بخش باید ارائه می شود.

بخش اول:چگونگی انجام بازدید منزل:در مباحث نظری برای انجام بازدید منزل نکاتی را دانشجویان می آموزند.برای اینکه متوجه می شوند چه قدر از مطالب را به کار گرفته اند،در گزارشی که می نویسد ابتدا باید تمام اقداماتی را که از قبل از انجام بازدید منزل تا پایان آن انجام داده اند به ترتیب اقدامات انجام شده ذکر کنند. دانشجویی را در نظر بگیرید که به ترتیب ذیل مراحل بازدید منزل را طی کرده است:

1-هماهنگی با مراجع و خانواده مراجع

2-هماهنگی با مسئوول قسمت یا موسسه

3-هماهنگی با واحد نقلیه

ممکن است این سوال در ذهن دانشجویان مطرح شود که این نوع گزارش چه فایده هایی دارد؟برای یافتن پاسخ این سئوال به مطلب زیر توجه کنید:

به دفعات اتفاق افتاده که مددکاران اجتماعی واحدهای اجرایی و یا دانشجویان از این که به دلیل ناهماهنگی نتوانستند بازدید منزل را به موقع و طبق توافقی که با مراجع و یا خانواده اش داشته اند،انجام دهند،گله می کردند.چون معتقد بودند که در چنین شرایطی اعتماد مراجع و...نسبت به مددکار و موسسه کم می شود. در حالیکه اگر هماهنگی لازم انجام می شد یا اقداماتی که برای انجام بازدید منزل  ضروذی بود به ترتیب انجام می شد ممکن بود ان مشکل پیش نیاید. به همین دلیل دانشجوی کارورزی باید تمام اقدامات مورد نیاز برای انجام بازدید منزل را به خوبی یاد بگیرد و به اصطلاح ((ملکه ذهن)) او شود. ضمن این که در چنین شرایطی سرپرست کارورزی که خود فردی مطلع در این زمینه می باشد می تواند راهنمایی های لازم را به دانشجو ارائه کند.

بخش دوم:نوشتن اهداف و ضرورت بازدید منزل:در بسیاری از موسساتی که مددکار اجتماعی حضور دارد بازدید منزل را نه به عنوان یک ابزار و مهارت مددکار اجتماعی بلکه به عنوان یک وظیفه برای آنان در نظر دارند.حتی انجام بازدید از منزل پس از ثبت درخواست مراجع برای ارائه خدمات ،اجباری است.در بعضی از سازمان ها انجام زیاد بازدید منزل به عنوان امتیاز مثبت و انجام ندادن آن به عنوان امتیاز منفی محسوب می شود.

در بخش دوم دانشجو باید دو دسته اطلاعات را بنویسد:

1-انجام بازدید منزل چه ضرورتی داشت؟

2-چه هدف یا اهدافی را از بازدید منزل دنبال می کند؟

بخش سوم :نوشتن گزارش بازدید منزل:پس از پایان بازدید منزل انتظار می رود دانشجو بتواند گزارش مناسبی را با توجه به هدف یا اهداف آن نویسد.(در قسمت گزارش بازدید از منزل به طور کامل به آن پرداخته می شود)

بخش چهارم:ارزیابی بازدید منزل انجام شده:یکی از مهم ترین وظایف دانشجویان هنگام کارورزی ارزیابی اقداماتی است که انجام می دهند که از جمله آنها بازدید منزل است. در این قسمت دانشجو باید هر سه بخش قبلی را مورد ارزیابی قرار دهد.این ارزیابی شامل سه بخش زیر خواهد بود:

قسمت اول:نکات مثبت اقدامات انجام شده در هر یک از سه بخش

قسمت دوم:نکات منفی اقدامات انجام شده در هر یک از سه بخش

قسمت سوم:چگونگی ارتقاء نکات مثبت و بهبود نکات منفی در هر یک از سه بخش

اقدام دوم:پیگیری از مراجع ترخیص شده

دانشجو در این زمینه چند دسته اطلاعات را باید به سرپرست خود ارائه کند:

1.       مشخصات مراجع

2.       نوع مشخصات/مشکلات یا نیاز/نیازهای مراجع

3.       مدت ترخیص

4.       نحوه ترخیص

5.       آخرین دفعه پیگیری انجام شده

6.       نحوه پیگیری

7.       نتیجه پیگیری

اقدام سوم:مطالعه پرونده/پرونده ها

یکی از ایراد هایی که دانشجویان کارورزی بالاخص در اولین کارورزی می گیرند،مطالعه پرونده هایی است که موسسه در اختیار آنان قرار می دهد.این پرونده ها منبع بسیار مهمی در کسب تجربه ومهارت مددکاران و شناخت شناخت نقاط قوت و ضعف آنان می باشد.

پس از مطالعه هر پرونده دانشجو باید نکات ذیل را درگزارش خود بنویسد:

1-مشکل یا مشکلات مراجعینی که پرونده آنان مطالعه شده،چه بودند؟

2-آیا اطلاعات جمع آوری شده که در پرونده درج شده برای شناخت مشکل کافی بود؟در صورت ناکافی بودن از نظر دانشجو چه اطلاعات دیگری باید باید جمع آوری می شد؟

3-آبا مشکلات مراجع به طور مشخص و به ترتیب اولویت نوشته شده بود؟

4-آیا برنامه های کمکی متناسب با مشکلات تدوین شده بودند و زمان اجرا و چگونگی اجرای آنان مشخص شده بود؟

5-آیا مشخص شده بود کدام برنامه کمکی برای کدام مشکل است؟

6-آیا از منابع موجود در جامعه برای کمک مراجع به خوبی استفاده شده؟

7-آیا ارزیابی از اجرای برنامه های صورت گرفته در پرونده ثبت شده است؟

8-در صورتی که مراجع ترخیص شده،آیا پیگیری انجام شده است؟

9-آیا از متخصصین دیگر برای جمع آوری اطلاعات،تشخیص و تدوین برنامه استفاده شده بود؟

10-آیا کار با مراجع به صورت تیمی انجام شده بود؟

11-آیا رعایت اصول مددکاری اجتماعی در کار با مراجع(با توجه به اطلاعات پرونده)صورت گرفته است؟

در واقع می توان گفت که مطالعه پرونده فقط برای پر کردن وقت یا به اصطلاح برخی دانشجویان "سرگرم کردن "آنها نیست،بلکه چنانچه با دفت مورد مطالعه و نقد وبررسی قرر گیرد جنبه آموزشی بالایی دارد.سرپرست کارورزی نیز با مطالعه گزارش دانشجو می تواند اطلاعاتی را که دانشجو نیاز دارد در اختیار او قرار دهد.

اقدام چهارم:انجام مصاحبه

در این نوع گزارش دانشجو باید اطلاعاتی مثل مشخصات مراجع،مدت مصاحبه،مکان و زمان آن،هدف ، نحوه مدیریت و گزارشی از سئوالات و پاسخ ها و...را بنویسد که به دلیل اینکه دانشجویان مددکاری غالباً در دروس قبلی خود با آن آشنا شده اند،از توضیح مجدد آن صرف نظر می کنیم.

برای شرح کامل مهارت های مصاحبه رجوع شود به کتاب"مددکاری اجتماعی(1)"وکتاب"راهنمای سرپرستی وکارورزی"نوشته سید حسن موسوی چلک.